مقتدی صدر با سفرای کشورهای همجوار دیدار کرد صدر سعودی

مقتدی صدر قصد دارد عراق را به عربستان و حلقه هم‌پیمانانش نزدیک کند
از موضع فعلی صدر تا اجرای برنامه‌های او، هنوز موانع زیادی برقرار است
روح‌اله نخعی‪-‬ مقتدی صدر در یکی از اقدامات اولیه خود پس از انتخابات، با سفرای کشورهای همجوار دیدار کرد. در این دیدار که به گزارش ایسنا با حضور سفرای عربستان، کویت، اردن، سوریه، ترکیه برگزار شد، نماینده‌ای از ایران حضور نداشت. ایسنا گزارش می‌دهد، در گفت‌وگو با نمایندگان همسایگان عراق صدر «ابراز امیدواری کرد که این ماه مبارک، خیر و برکت خود را متوجه روابط میان کشورهای عربی و اسلامی و متحدکردن آن‌ها به ویژه کشورهای همجواری که روابط تاریخی و فرهنگی با عراق دارند، کند.» صدر تاکید کرد که اصل روابط عراق با کشورهای همجوار بر یک پایه اساسی است و آن این است که کشورهای همجوار دوست هستند نه دشمن. وی گفت که حمایت از عراق باید قوی باشد. صدر ابراز امیدواری کرد که عراق عنصر جامعی برای منطقه جهت برقراری صلح و دور کردن شبح تروریسم باشد. مقتدی صدر تاکید کرد: «تمامی حوادثی که در کشورهای همجوار رخ می‌دهد بر عراق تاثیر می‌گذارد و بالعکس. ما از این کشورها می‌خواهیم برای تشکیل دولت تکنوکرات به عراق کمک کنند نه اینکه به مداخله بپردازند. تصمیم عراق به دست خودش است.»
صدر به دنبال نزدیکی به عربستان


صدر در صحبت‌های خود از کاهش دخالت خارجی در سرنوشت عراق می‌گوید و این وعده پرطرفداری است. از زمان حمله آمریکا و سرنگونی صدام، بی‌ثباتی عراق و ظهور گروه‌های مختلف که به اشکال متفاوت منافع و امنیت کشورهای منطقه و جهان را تهدید می‌کرده‌اند، باعث شده همسایگان عراق و کشورهای قدرتمند جهانی، هر کدام تلاش کنند تا ساختار شکننده سیاسی عراق را به نفع خود رقم بزنند. مردم عراق خواهان استقلال هستند و حالا برخی از آن‌ها صدر را در قامت روحانی خواهان استقلال می‌بینند.
اما در عمل، ماجرای سیاست خارجی صدر، به این سرراستی نیست. او در کنار تمایلش به سمت فاصله‌گرفتن عراق از ایران، به دنبال نزدیکی عراق به عربستان و متحدان منطقه‌ای آن است. جریان صدر، هر چند مثل سایر گروه‌ها در کسب اکثریت ناموفق بوده اما بیشترین رای را به خود اختصاص داده و شانس اصلی صدارت را دارد و در صحنه خارجی، موضع صدر، نزدیکی به عربستان یا به تعبیری بازگشت عراق به حلقه کشورهای عربی و نزدیکان عربستان است. قاسم محب‌علی، دیپلمات سابق کشور در گفت‌وگو با ایلنا، ضمن رد «پیروزی» عربستان در عراق، موضع صدر را چنین شرح می‌دهد: «طبیعی است که گرایش مقتدی صدر به سمت جهان عرب، موجب خوشحالی عربستان سعودی می‌شود اما نمی‌توانیم الزاماً بگوییم که ریاض برنده این انتخابات است. از منظر مردم عراق و تا حدودی هم شخص مقتدی صدر، عراق چند سالی است که از دایره کشورهای عربی خارج شده و به نظر می‌رسد که آن‌ها قصد دارند به اعراب نزدیک شوند. به این جهت است که آن‌ها دخالت دولت‌های خارجی را نمی‌پسندند. البته باید توجه داشت که صدر گرایشات ملی و ناسیونالیستی را از سال‌ها و ماه‌ها قبل پیگیری می‌کرد و به نظر می‌رسد که با آرام‌شدن اوضاع و احوال عراق، به دنبال بازگشت عراق به دوران اخیر و برجسته‌شدن نقش بغداد در میان کشورهای عربی است.»
این گرایش تا حدی است که برخی رسانه‌ها، موفقیت صدر در انتخابات عراق را پیروزی عربستان خوانده‌اند. این تعبیر اما تعبیر دقیقی نیست. فاصله زیاد نتیجه انتخابات با اکثریت لازم برای تشکیل دولت، اولین مانع بر سر راه صدر است. فرهمند علیپور، روزنامه‌نگار حوزه خاورمیانه در رد روایت مرسوم در رسانه‌ها از پیروز انتخابات می‌نویسد «لیست سائرون ‘برنده انتخابات عراق’ نیست. پارلمان عراق ٣٢٩ کرسى دارد. براى پیروزى باید نیمى از کرسى‌ها یعنى ١۶۴ کرسى داشت. سائرون فقط ۵۴ کرسى دارد! یک‌ششم و نه یک‌دوم کرسى‌ها!» از سوی دیگر، تحلیلگر خبرگزاری ایرنا حتی از در جریان‌بودن رقابت برای کسب ائتلاف حاکم می‌گوید: «این مقتدا صدر نیست که فقط به دنبال تشکیل ائتلاف بزرگ سیاسی برای تشکیل دولت آینده این کشور است، بلکه به موازات آن گروه‌های دیگر پیروز انتخابات عراق نیز در حال رایزنی در این راستا هستند. مهم‌ترین رقیب سیاسی صدر، یعنی نوری المالکی’ رهبر ائتلاف ‘دولت قانون’ نیز این روزها در حال رایزنی‌های داخلی و دیدار با مقامات خارجی به منظور پیشی‌گرفتن از صدر و تشکیل ائتلاف بزرگ پارلمانی عراق است. در حالی که برخی از رهبران سیاسی عراق این روزها سخت سرگرم رایزنی‌های سیاسی برای تشکیل دولت آینده هستند، اما همچنان سایه تخلفات گسترده در این دوره، تمامیت انتخابات را در معرض تهدید قرار داده است.»
بعد از دشواری‌های ائتلاف، بحث تخلفات، دومین مانع برنامه‌های بلندپروازانه صدر است. پارلمان عراق، روز شنبه جلسه‌ای فوق‌العاده برای بررسی وضعیت انتخابات ۲۲ اردیبهشت داشته و تعدادی از نمایندگان این پارلمان، از تخلفات گسترده در انتخابات می‌گویند. حتی زمزمه‌هایی از احتمال ابطال انتخابات نیز به گوش می‌رسد. به گزارش ایرنا، برخی از جریان‌های سیاسی از جمله حزب «ترکمن ایلی» در شمال عراق، تهدید کرده که اگر کمیسیون عالی مستقل انتخابات به آنچه این حزب تخلفات گسترده در انتخابات کرکوک می‌خواند رسیدگی نکند، دعوت به نافرمانی مدنی می‌کند.
اما مقتدی صدر، حتی اگر ماجرای تخلفات انتخاباتی به تهدیدی جدی تبدیل نشود و ائتلاف مطلوبش برای تشکیل دولت را هم به دست بیاورد، دو مانع جدی دیگر هم برای پیاده‌کردن برنامه‌هایش خواهد داشت. اول اینکه صدر، رهبر حزب حاکم نشده و ناچار به ائتلاف است و به تبع ائتلاف، لااقل از بخشی از شعارها و مواضعش باید صرفنظر کند و در پیشبرد بعضی از آن‌ها مسیر سخت‌تری پیش رو خواهد داشت؛ یعنی او در همان ائتلاف حاکم ناچار خواهد بود، هم‌پیمانان خود را برای برنامه‌هایش قانع کند.
آخرین مانع در مسیری انتخابی صدر برای عراق، نقش قدرت‌ها و بازیگران منطقه‌ای است. عراق برای قدرت‌های جهانی مسئله منافع مهم و برای کشورهای منطقه مسئله امنیتی است. کشورهای همسایه، دغدغه‌های امنیتی سیاسی جدی در عراق دارند و نیازهای مختلف عراق به این همسایه‌ها و قدرت‌ها، دامنه تصمیمات حکومت عراق را محدود می‌کند.
به همان اندازه که صدر به دنبال به‌دست‌گرفتن سکان اداره عراق و چرخش به سمت عربستان است، موانع پیش روی او نیز، قدم‌به‌قدم جدی‌تر می‌شوند. باید دید، صدر تا چه اندازه در برنامه‌های خود توانایی نشان خواهد داد و موانع سر راه او تا چه میزان جدی خواهند شد.